Τα Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας

Τα Μυστήρια είναι εκείνες οι ιερές τελετές της Εκκλησίας μας, που αποτελούν αισθητά σημεία της θείας χάρης, μεταδίδουν στους πιστούς την ουράνια ευλογία, χαράσσουν βαθειά στο εσωτερικό των χριστιανών σωτηριώδεις συνέπειες, αναμορφώνουν ψυχικά τον άνθρωπο, τον μεταμορφώνουν σε καινή κτίση. Τα ιερά Μυστήρια είναι θεοσύστατα, δηλαδή τα συνέστησε ο ίδιος ο Χριστός. Η συνειδητή συμμετοχή όλων μας σε αυτά είναι απαραίτητη για την ένωσή μας με τον Θεό και τη σωτηρία μας.

Τα ιερά μυστήρια είναι επτά:
1) Το βάπτισμα ενσωματώνει το βαπτισθέντα στο σώμα της Εκκλησίας.
2) Το χρίσμα σφραγίζει με τα χαρίσματα του Αγ. Πνεύματος τη νέα πνευματική ζωή που άρχισε με το βάπτισμα.
3) Η μετάνοια – εξομολόγηση αποκαθιστά την πνευματική υγεία της ψυχής, την οποία χάνει ο άνθρωπος με την αμαρτία.
4) Η θεία ευχαριστία τρέφει με το Σώμα και το Αίμα του Χριστού τα μέλη της Εκκλησίας, τα ενώνει εσωτερικά με τη θεότητα και τα θεοποιεί.
5) Η ιεροσύνη παρέχει με τη χειροτονία τους λειτουργούς της Εκκλησίας.
6) Ο γάμος δημιουργεί, ευλογεί και αγιάζει τη χριστιανική οικογένεια.
7) Το ευχέλαιο παρέχει τη σωματική ίαση στα ασθενούντα μέλη της Εκκλησίας, αλλά και την πνευματική τους υγεία με την άφεση των αμαρτιών.


Οι θεοσύστατες αυτές τελετές ονομάστηκαν μυστήρια για δύο λόγους. Πρώτον διότι, κατά τον Ιερό Χρυσόστομο, «έτερα ορώμεν και έτερα πιστεύομεν», δηλ. η Θεία Χάρη που μεταδίδουν είναι πραγματική, αλλά πνευματική, αόρατη στις φυσικές αισθήσεις. Δεύτερον, διότι δεν επιτρεπόταν να τα παρακολουθούν οι μη πιστοι ή οι ειδωλολάτρες, αλλά μόνον οί πιστοί. Τα αγία Μυστήρια της πίστεως δεν πρέπει να δίδονται σε ανθρώπους που ζουν βίο ασεβή, που τα χλευάζουν ή μπορεί να τα καταπατήσουν (Ματθ. ζ', 6). Καί φυσικά τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας είναι τελείως διάφορα από τα αρχαία ειδωλολατρικά μυστήρια ή από τα «μυστήρια» που υπάρχουν σε σύγχρονες θρησκείες ή αιρέσεις.
Όλα τα Μυστήρια μεταδίδουν τη μία Θεία Χάρη, το καθένα με ειδική τελετή και είναι αναγκαία για τη σωτηρία μας. Παρέχουν στους πιστούς τη θεία χάρη και αποσκοπούν στην ευλογία ολόκληρης της ψυχοσωματικής υπόστασης του ανθρώπου. Είναι τα φανερά σημεία δια μέσου των οποίων μεταδίδεται στον άνθρωπο η ευλογία του Αγίου Πνεύματος. Όλα τα Μυστήρια συνδέονται στενά με το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
Για να είναι έγκυρο και «κανονικό» ένα Μυστήριο, σύμφωνα με την Αποστολική παράδοση, είναι αναγκαία τα έξης στοιχεία:
    1. Ο «κανονικά» χειροτονημένος τελετουργός (Ιερέας ή Επίσκοπος).
    2. Τα αισθητά σημεία, δηλ.η ύλη του Μυστηρίου, που ποικίλλει ανάλογα με το Μυστήριο.
    3. Η ειδική Ιερολογία, δηλ. τα ειδικά για το καθένα Μυστήριο λόγια.




1)Το βάπτισμα :Αυτό το Ιερό Μυστήριο της Εκκλησίας μας αλλά και όλα τα υπόλοιπα καθιερώθηκαν από τον Κυριό μας Ιησού Χριστό μεταξύ της Αναστάσεως και της Αναλήψεως Του προτρέποντας και δίδοντας εντολή ταυτόχρονα στους Μαθητές του : "πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός, και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν "(Ματθ. 28.19).

Με το 'Αγιο Βάπτισμα εισέρχεται ο πιστός και επίσημα πλέον στους κόλπους της εκκλησίας
αφού μετά από αυτό μπορεί να μετέχει και στα υπόλοιπα Μυστηριά της.Το όνομα του το παιδίον ή ο πιστός δεν το παίρνει κανονικά από το Βάπτισμα αλλά από την ευχή της ονοματοδοσίας που διαβάζεται στο βρέφος κατά την 8η ημέρα από την γέννηση του.Αυτό συνεπάγεται φυσικά την συναίνεση και των δύο γονέων,αλλιώς δίδεται κατά παραχώρηση στο Βάπτισμα.




2)Χρίσμα

Κατά την διάρκεια του βαπτίσματος γίνεται από τον ιερέα το Μυστήριο του Χρίσματος. Ο χριόμενος παίρνει τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, για να ενισχυθεί και να τελειοποιηθεί στη νέα κατά Χριστό ζωή, που άρχισε με το Βάπτισμα.Κατά την διάρκεια του βαπτίσματος γίνεται από τον ιερέα το Μυστήριο του Χρίσματος. Ο χριόμενος παίρνει τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, για να ενισχυθεί και να τελειοποιηθεί στη νέα κατά Χριστό ζωή, που άρχισε με το Βάπτισμα.

Από τις Πράξεις των Αποστόλων μαθαίνουμε ότι οι Απόστολοι μετέδιδαν τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος με την επίθεση των χεριών τους στους βαπτισθέντας. Αργότερα η επίθεση των χεριών αντικαταστάθηκε με τη χρήση του αγίου Μύρου.

Το άγιο Μύρο αποτελείται από λάδι και σαράντα αρωματώδεις ουσίες (τριαντάφυλλο, βασιλικό, δεντρολίβανο, γιασεμί κ.λπ.) και συμβολίζει τα πολλά και διάφορα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.

Η Εκκλησία της Ελλάδος προμηθεύεται το άγιο Μύρο από το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως. Το Πατριαρχείο ετοιμάζει άγιο Μύρο κάθε χρόνο τη Μεγάλη Τετάρτη και το καθαγιάζει στον πατριαρχικό ναό τη Μεγάλη Πέμπτη σε τελετή, στην οποία συλλειτουργούν ο Πατριάρχης και άλλοι αρχιερείς.

Το Μυστήριο του Χρίσματος γίνεται από τον Επίσκοπο ή τον ιερέα δια της σταυροειδούς χρίσεως του Χριστιανού σε διάφορα μέρη του σώματος. Σε κάθε τέτοια χρήση επαναλαμβάνεται η ευχή: «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου. Αμήν».





3)Μετάνοια-Εξομολόγηση είναι το Μυστήριο με το οποίο συγχωρούνται από τον Επίσκοπο ή τον εντεταλμένο Πνευματικό ιερέα όλες οι αμαρτίες που έγιναν με το Βάπτισμα. Προϋπόθεσις του Μυστηρίου είναι η ειλικρινής και καθαρή εξαγόρευσις των πτώσεων που έγιναν «εν λόγω ή εν έργω, κατά νουν και διάνοιαν, εν γνώσει ή εν αγνοίαν, εκουσίως ή ακουσίως, εν παραβάσει και παρακοή, υπό κατάραν ιερέως ή υπό γογγυσμόν γονέων…».

Μετάνοια σημαίνει αλλάζω στάση απέναντι στο Θεό.σημαίνει ακόμα τη βαθιά συναίσθηση ότι είμαι ανεπαρκής για να σώσω από μόνος μου τον εαυτό μου, και γι’ αυτόν τον λόγο αναζητώντας την λυτρωτική Χάρη του Θεού πέφτω στα πόδια του Πνευματικού πατρός και παρακαλώ για την άφεση των αμαρτιών μου και την λύτρωση. Επιθυμώ την επανασύνδεση με τον Θεό και την υιοθεσία.

Ιδρυτής του Μυστηρίου είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, όταν μετά την Ανάστασή Του χορηγεί στους Μαθητάς Του την εξουσία της συγχωρήσεως των αμαρτιών με τους λόγους: «Λάβετε Πνεύμα Άγιον, αν τινων αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς, αν τινων κρατήτε, κεκράτηνται» (Ιωαν. κ΄, 22). Και με απλά λόγια: Σ’ όποιους ανθρώπους συγχωρείται εσείς τις αμαρτίες τους, θα είναι συγκεχωρημένες και από τον Θεό Πατέρα. Σ’ όποιους όμως τις κρατάτε άλυτες και ασυγχώρητες – διότι δεν ήρθαν να σας ζητήσουν συγχώρηση και συγνώμη – θα μείνουν αιώνια ασυγχώρητες…






4)Θεία Ευχαριστία

Η πιο σπουδαία, η πιο ιερή, η πιο άγια στιγμή της ζωής μας είναι, όταν κοινωνούμε τα Άχραντα Μυστήρια.
Το μεγάλο μυστήριο ιδρύθηκε από τον Κύριο μας το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης. Ενώ ο Κύριος έτρωγε με τους μαθητές του, πήρε στο χέρια του τον άρτο, ευχαρίστησε τον Πατέρα του, έκοψε σε τεμάχια τον άρτο και είπε: «Λάβετε, φάγετε τούτο εστί το σώμα μου το υπέρ υμών κλώμενον, τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν». Στη συνέχεια πήρε το ποτήρι με τον οίνο, πάλι ευχαρίστησε τον Θεό και το πρόσφερε στους μαθητές λέγοντας: "Τούτο εστί το αίμα μου το της καινής διαθήκης, το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών».
Η θεία Ευχαριστία έχει δύο όψεις. Είναι μυστήριο και θυσία. Μυστήριο, γιατί ο άρτος και ο οίνος με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος μεταβάλλονται σε Σώμα και Αίμα του Κυρίου. Θυσία, γιατί επαναλαμβάνεται αναίμακτα η σταυρική θυσία του Γολγοθά.
Για να τελεσθεί η θεία Ευχαριστία χρειάζονται: α) ο άρτος ένζυμος, δηλαδή το πρόσφορο και ο οίνος (ανάμα), β) ο ιερέας που πρέπει να είναι κανονικά χειροτονημένος και η Αγία Τράπεζα, γ) η ευχή του καθαγιασμού, η οποία αποτελεί το κέντρο της θείας Λειτουργίας.Έτσι κάθε φορά, που τελείται το μεγάλο και φρικτό αυτό μυστήριο, προσφέρεται:
α) σε ανάμνηση του λυτρωτικού θανάτου και της αναστάσεως του Σωτήρα Χριστού, αλλά και για δοξολογία και ευχαριστία του, β) για την ανάπαυση των κεκοιμημένων Ορθόδοξων Χριστιανών και γ) για βοήθεια και συγχώρεση αυτών που συμμετέχουν στο μυστήριο.
Η θεία Ευχαριστία είναι μία, γιατί ένας είναι και ο προσφερόμενος Ιησούς Χριστός. Σε κάθε χώρα, όπου ζει η Ορθοδοξία, από τη Σιβηρία μέχρι την  Αυστραλία και από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι την Κορέα, τελείται η ίδια θεία Λειτουργία με το ίδιο τυπικό.    
Οι ωφέλειες από την θεία Ευχαριστία είναι πολλές. Η ίδια η θεία Λειτουργία λέει ότι κοινωνούμε, για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες μας, για να πάρουμε τις δωρεές   του   Αγίου   Πνεύματος,   για   να κληρονομήσουμε την αιώνια βασιλεία, για να έχουμε θάρρος και παρρησία ενώπιον του Θεού. Η θεία Κοινωνία μας ενώνει με το Χριστό αλλά και μεταξύ μας. Ο ιερός Αυγουστίνος γράφει ότι είναι σημείο ενότητας ανάμεσα στους ανθρώπους και δεσμός αγάπης. Ιδιαίτερα κατά τις στιγμές των πειρασμών και των θλίψεων, στις διάφορες ασθένειες και δοκιμασίες η θεία Μετάληψη είναι φάρμακο και για την ψυχή και για το σώμα.




5)Η Ιερωσύνη   
Ιερωσύνη είναι το μυστήριο στο οποίο με την επίκληση του Αγίου Πνεύματος και την επίθεση των χεριών του Επισκόπου στον χειροτονούμενο κατεβαίνει η θεία Χάρη, τον σφραγίζει ανεξάλειπτα και τον εγκαθιστά σε έναν από τους τρείς ιερατικούς βαθμούς, κάνοντας τον άξιο λειτουργό της Εκκλησίας.
Το μυστήριο της Ιερωσύνης ιδρύθηκε από τον Κύριο και ετελείτο από τους Αποστόλους, οι οποίοι με τη χειροτονία και την προσευχή εγκαθιστούσαν στις Εκκλησίες, Επισκόπους και Πρεσβύτερους και Διακόνους.  Μετέδιδαν  σ'  αυτούς την τριπλή ιερατική εξουσία να κηρύττουν το θείο λόγο να τελούν τα μυστήρια και να ποιμαίνουν την Εκκλησία.
Τα αισθητά σημεία του μυστηρίου είναι δύο: η επίθεση των χεριών του Επισκόπου και η εξής ευχή: «Η θεία Χάρις, η πάντοτε τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα, προχειρίζεται τον ... εις ... Ευξώμεθα ουν υπέρ αυτού, ίνα έλθει επ' αυτόν η Χάρις του Παναγίου Πνεύματος».
Τις χειροτονίες όλων των κληρικών τελούν μόνο οι Επίσκοποι, οι οποίοι έλαβαν την εξουσία αυτή από τους Αποστόλους.  Ο Επίσκοπος χειροτονείται από δύο ή τρεις Επισκόπους, ο Πρεσβύτερος και ο Διάκονος από έναν Επίσκοπο και στις γυναίκες απαγορεύεται κάθε χειροτονία.
Μετά τη χειροτονία απαγορεύεται ο γάμος σε όλους τους βαθμούς, ενώ στους Επισκόπους απαγορεύεται και πριν την χειροτονία. Εξαιρούνται οι ιερείς που έχουν περιέλθει σε χηρεία.
Ο Διάκονος διακονεί, δηλαδή είναι βοηθός των επισκόπων και Πρεσβυτέρων και δεν μπορεί μόνος του να τελεί καμία ιερή τελετή. Ο Ιερέας τελεί όλα τα μυστήρια εκτός του αγιασμού του Μύρου, της χειροτονίας και των εγκαινίων του ναού, που τελεί μόνο ο Επίσκοπος.
Ο Επίσκοπος είναι η ανωτέρα εξουσία στην Εκκλησία. Αυτός χειροτονεί τους Πρεσβυτέρους και Διακόνους, ποιμαίνει το λαό του, διδάσκει και τελεί όλα τα μυστήρια.
Η Εκκλησία έχει ορίσει ότι δεν μπορεί οποιοσδήποτε πιστός να γίνει κληρικός. Πρέπει: 1) να το επιθυμεί από αγνά και μόνο ελατήρια ο ίδιος, 2) να έχει ενάρετη ζωή και καλή μαρτυρία από την εκκλησιαστική κοινότητα που ανήκει, 3) να μην έχει περιπέσει σε θανάσιμο αμάρτημα, έστω και από αμέλεια, 4) να έχει πνευματική μόρφωση και ικανότητα να κηρύττει και να καθοδηγεί τους άλλους, προσπαθώντας ο ίδιος να είναι το παράδειγμα.
 Η ιερωσύνη είναι ακόμη χάρισμα και δωρεά. Και χάρισμα σημαίνει κάτι που μας δίδεται κατά χάριν και παρ' αξίαν. Κανείς δεν δικαιούται το χάρισμα. Ούτε μπορεί να το απαιτήσει ή να το εξαγοράσει. Όποιος κι αν είναι αυτός. Όσα προσόντα κι αν διαθέτει. Όσο μεγάλη κι αν είναι η προσωπική του αρετή. "Ουχ εαυτώ τις λαμβάνει την τιμήν, αλλά καλούμενος υπό του Θεού, καθάπερ και Ααρων" (Εβρ. 5,4).

Στην κλήση αυτή του Θεού και της Εκκλησιας ανταποκρινόμενος ο πιστός, προσφέρει τον εαυτό του με πολλή συντριβή και βαθιά ταπείνωση. Συντρίβεται για την ανθρώπινη ευτέλεια και την αναξιότητά του. Ταπεινώνεται ενώπιον της δυνάμεως του Θεού που καταδέχεται να σκηνώσει στην αδύναμη ύπαρξή του. Συνειδητοποιεί βαθιά μέσα του πως η ιερωσύνη που λαμβάνει αποτελεί χάρισμα και δωρεά που η φιλανθρωπία του Θεού παρέχει χάριν του λαού Του και όχι επιβράβευση της αξιοσύνης ή των προσόντων του.
Είναι ευλογία και χάρη ιδιαίτερη του Θεού ότι η Εκκλησία μας έχει πολλούς καλούς κληρικούς, θα πρέπει όμως όλοι οι πιστοί να προσεύχονται και ιδιαίτερα οι Χριστιανοί γονείς, που έχουν παιδιά με τέτοια κλήση, να αναδεικνύει ο Κύριος άξιους συνεχιστές του μοναδικού Του έργου ώστε με θριαμβευτική χαρά να αναφωνεί ο λαός κατά τη χειροτονία το «άξιος».




6)Ο Γάμος Η ακολουθία του γάμου στην αρχαία παράδοση της εκκλησίας διέφερε σε σχέση με σήμερα. Όπως ανωτέρω ήδη τονίστηκε, ήταν μέρος του λειτουργικού της Θείας Ευχαριστίας, ενώ ταυτόχρονα τελείτο σε δύο μέρη, που ήταν η ακολουθία του αρραβώνος και η ακολουθία του γάμου. Σήμερα και τα δύο αυτά μέρη τελούνται στο αυτό ένα μέρος της ακολουθίας του γάμου. Η διαδικασία του αρραβώνος είναι η ευλογία και ανταλλαγή δακτυλίων, κάτι που προτύπωνε την ελεύθερη θέληση και αμοιβαία συναίνεση των μελλονύμφων. Το δεύτερο μέρος αποτελείται από την τελετή της στέψης. Στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία συνήθως τα στέφανα φτιάχνονταν από φύλλα και λουλούδια, στη δε Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία από χρυσό και άργυρο. Τα στέφανα συμβολίζουν την χάρη του Αγίου Πνεύματος που επέρχεται κατά το μυστήριο στο ζευγάρι. Τα στέφανα επίσης κατά την ορθόδοξη παράδοση, συμβόλιζαν τόσο τα στέφανα του μαρτυρίου, αφού κάθε γάμος προϋποθέτει αυτοθυσία, αλλά και στέφανα χαράς. Στο τέλος οι σύζυγοι πίνουν κρασί από κοινό ποτήριο, ως ενθύμηση του θαύματος του γάμου της Κανά.
  Ὁ γάμος θεωρεῖται γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας μέγα μυστήριο μὲ βαθύτατο θεολογικὸ νόημα. Ἡ ἕνωση τοῦ ἄνδρα καὶ τῆς γυναίκας “εἰς σάρκα μίαν” μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στὸ μυστήριο τοῦ γάμου ἀποτελεῖ εἰκόνα τῆς ἑνώσεως Χριστοῦ καὶ Ἐκκλησίας. Ἔτσι ὁ γάμος ὑπερβαίνει κατὰ πολὺ τὸ ἐπίπεδο τοῦ ἁπλοῦ βιολογικοῦ γεγονότος ἢ τοῦ ἁπλοῦ κοινωνικοῦ θεσμοῦ καὶ ἀποκτᾶ βαθύτατο πνευματικὸ νόημα μὲ προεκτάσεις αἰωνιότητας. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀναφωνεῖ στὴν πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολή του: “τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστίν, ἐγὼ δὲ λέγω εἰς Χριστὸν καὶ εἰς τὴν Ἐκκλησίαν” (ε’ 32).




7)Το ΕυχέλαιοΤο μυστήριο του Ευχελαίου στηρίζεται στα λόγια ενός Αποστόλου, του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου: “ Όταν κάποιος ανάμεσά σας είναι ασθενής, να καλεί τους πρεσβυτέρους (ιερείς) κι αυτοί να προσεύχονται γι’ αυτόν και να τον αλείφουν με λάδι στο όνομα του Ιησού Χριστού. Η γεμάτη πίστη προσευχή θα θεραπεύει τον άρρωστο. Ο Κύριος θα τον κάνει καλά. Κι αν έχει κάμει αμαρτίες θα του συγχωρούνται” (Επιστολή του Ιακώβου, ε΄14-15).
Βασισμένη σ’ αυτή την προτροπή η Εκκλησία μας από τα πρώτα της χρόνια τελεί το Μυστήριο του Ευχελαίου. Υπάρχουν ειδικές ευχές (προσευχές) με τις οποίες ο ιερέας παρακαλεί τον Θεό να ευλογήσει το λάδι (το οποίο έχουμε σε ένα καντήλι) και να το κάνει ιαματικό, θεραπευτικό. Ύστερα λέγοντας: “Εἰς ἴασιν ψυχῆς καί σώματος αλείφει μ’ αυτό τον ασθενή χριστιανό, ο οποίος δέχεται να χριστεί γεμάτος πίστη στο Θεό κι ελπίδα ότι Εκείνος θα του χαρίσει τη θεραπεία. Το λάδι δεν έχει μαγική δύναμη. Η πίστη του Χριστιανού κερδίζει την ευλογία του Θεού και τη θεραπεία. Γνωρίζουμε από την Καινή Διαθήκη ότι πολλές φορές στην επίγεια ζωή Του ο Κύριος με θαυμαστό τρόπο χάριζε την υγεία σε πάσχοντες ανθρώπους, αλλά πάντοτε περίμενε να δει την πίστη τους. Και πολλές φορές μετά τη θεραπεία τούς έλεγε: Η πίστη σου σε έσωσε”.
Η αρχαία τάξη όριζε να τελείται το Ευχέλαιο από επτά ιερείς. Ωστόσο σήμερα και ένας ιερέας μπορεί να τελέσει το Μυστήριο. Όπως και όλα τα Μυστήρια, είναι σωστό να τελείται στο ναό. Αν όμως κάποιος είναι βαριά άρρωστος και δεν μπορεί να μετακινηθεί, μπορεί να καλέσει τον ιερέα και να τελεστεί το Ευχέλαιο στο σπίτι του. Αν γίνει το Ευχέλαιο στο σπίτι μας, πρέπει να ετοιμάσουμε ένα καντηλάκι, ένα δοχείο με σιτάρι ή αλεύρι στο οποίο θα βάλουμε επτά κεριά και δίπλα μια εικόνα του Χριστού. Το Ευχέλαιο τελείται αποκλειστικά σε περίπτωση ασθενειών, σωματικών ή ψυχικών, και όχι  για να ευλογήσουμε ένα καινούριο σπίτι ή έτσι, για να πάει καλά η ζωή μας. Γι’ αυτές τις περιπτώσεις η Εκκλησία έχει άλλες ακολουθίες.


πηγή


πηγή1


πηγή2


πηγή3


πηγή4


πηγή5


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου